spectacular, dramatic

Zbliżone znaczeniowo angielskie przymiotniki spectacular i dramatic mają niemal identyczne polskie odpowiedniki, co sprawia, że wielu tłumaczy sięga po nie bez wnikania w stylistykę i frazeologię języka polskiego. Tymczasem zakres użycia słów spektakularny i dramatyczny jest znacznie węższy i w wielu wypadkach należałoby się posłużyć zupełnie innym określeniem. Spektakularny znaczy tyle co „widowiskowy, zwracający uwagę”. Epitetu tego używamy w odniesieniu do zjawisk, procesów i wydarzeń: spektakularne osiągnięcie, spektakularna porażka, spektakularne reformy, spektakularny wzrost/spadek cen itp. Angielskie spectacular przede wszystkim znaczy „wyjątkowo piękny, wywierający duże wrażenie walorami wizualnymi” i bardzo często opisuje obiekty materialne, np. góry, jeziora, budowle, ich lokalizację i urodę albo takie cechy jak różnorodność. W tłumaczeniu sięgamy wówczas po rozmaite synonimy słowa piękny:

spectacular mountain / road / pass – malownicza góra / droga / przełęcz

spectacular scenery / setting – zachwycający krajobraz

spectacular bay – olśniewająco / urzekająco / uderzająco piękna zatoka

spectacular beach – rewelacyjna plaża

spectacular location – przepiękne / cudowne położenie

spectacular view – fantastyczny / oszałamiający widok

spectacular bird – (prze)pięknie upierzony ptak

spectacular collection of paintings – wspaniała / imponująca kolekcja obrazów

spectacular shoes – efektowne buty

spectacular variety / diversity of flowers – ogromna / oszałamiająca / niezwykła / wyjątkowa różnorodność kwiatów

Identycznie można używać w języku angielskim określenia dramatic, które także przetłumaczymy wówczas jednym ze słów podanych wyżej, ale na pewno nie przymiotnikiem dramatyczny. I on bowiem – w znaczeniu pozateatralnym – odnosi się zasadniczo do zjawisk i wydarzeń: dramatyczna walka, dramatyczna sytuacja, dramatyczne przeżycia, dramatyczny koniec kariery itp. Co więcej, w niektórych przypadkach jego wprowadzenie spowodowałoby poważne przekłamanie w tłumaczonym tekście: dramatyczny widok, dramatyczne położenie czy dramatyczna droga nie mają nic wspólnego z jakimkolwiek opisem pozytywnych doznań estetycznych. Warto zauważyć, że również w odniesieniu do pewnych zjawisk i wydarzeń określenie to ma węższy zakres użycia niż angielskie dramatic i wymaga poszukania bardziej adekwatnego polskiego ekwiwalentu niż dramatyczny:

dramatic increase/rise – nagły / błyskawiczny wzrost

dramatic weight loss – gwałtowna utrata wagi

dramatic improvement / progress – spektakularna / radykalna poprawa

dramatic change in behaviour / attitude – uderzająca zmiana zachowania/postawy

dramatic job cuts – drastyczna redukcja zatrudnienia